Kierownik projektu: dr hab. Marta Lackowska
Członkowie zespołu badawczego: prof. Paweł Swianiewicz, dr Adam Gendźwiłł, dr Joanna Krukowska
Źródło finansowania: grant Narodowego Centrum Nauki w ramach programu Opus
Okres realizacji: lipiec 2016 – lipiec 2019

Opis projektu:

Projekt stanowi kontynuację poprzedniego realizowanego w naszym zakładzie grantu NCN zatytułowanego „Współpraca jednostek samorządu terytorialnego: wymiar ekonomiczny i polityczny” (grant nr 221504), który został zakończony w połowie 2016 roku.

W toku jego realizacji zdiagnozowaliśmy dwa wymiary, w których prowadzone badania powinny zostać uzupełnione: (i) przedmiotowy i (ii) przestrzenny. Obecnie realizowany projekt zajmuje się właśnie tymi dwoma aspektami.

(i)  Uzupełniamy prowadzone w Polsce badania o analizy dotyczące współpracy samorządów w formie spółek prawa handlowego. Stawiamy ogólną hipotezę, że spółki międzygminne są bardziej technokratyczne i wykazują mniej elementów demokratycznego procesu decyzyjnego niż związki. W toku analiz dostępnych materiałów wtórnych, a także badań terenowych zamierzamy odpowiedzieć na szereg pytań dotyczących m.in. najczęstszych dziedzin takiej współpracy, jej wymiaru finansowego, dynamiki, motywów nawiązywania, aktorów zaangażowanych we współpracę, mechanizmów i problemów związanych z procesem podejmowania decyzji, w który zaangażowanych jest wiele podmiotów oraz względnej roli współpracy międzygminnej w polityce samorządów lokalnych. Porównanie współpracy międzygminnej spółek i związków będzie nieść ważne informacje dla lokalnych polityków i administracji.

(ii)  Tak kompleksowe dane dotyczące silnie sformalizowanych instytucji współpracy w Polsce traktujemy jako podstawę do porównań międzynarodowych. Dzięki współpracy w ramach COST LocRef zainicjowaliśmy powstanie grupy badaczy z siedmiu innych państw europejskich, gotowych przeprowadzić badania analogiczne do Polskich i zaangażować się we wspólne studia komparatystyczne. Europejski kontekst badania pozwoli na weryfikację wpływu lokalnych uwarunkowań i wskazanie głównych czynników różnicujących funkcjonowanie współpracy międzygminnej w przekroju międzynarodowym. Wyjątkowość badania polega na tym, że (i) obejmujemy badaniem nowe państwa, które jak dotąd nie były brane pod uwagę w międzynarodowych badaniach porównawczych (Finlandię, Hiszpanię, Islandię, Niemcy, Portugalię, Słowację i Słowenię), oraz (ii) stosujemy jednolitą metodykę we wszystkich krajach dzięki czemu możemy realizować analizy porównawcze nie tylko na poziomie międzynarodowym, ale też na poziomie poszczególnych instytucji współpracy. W tej części projektu formułujemy szereg hipotez wskazujących, że międzynarodowe różnice w funkcjonowaniu współpracy międzygminnej mogą być wyjaśniane przez takie zmienne jak: kultura organizacyjna (nie)sprzyjająca współpracy, obecność zachęt zewnętrznych, silne przywództwo polityczne, poziom fragmentacji terytorialnej, stopień decentralizacji funkcjonalnej oraz samodzielność samorządów w wykonywaniu zadań.

Publikacje: